Yerel Frekanslı Radyo Açmanın Maliyetleri

Süper FM’in 33.1 milyon dolar gibi yüksek bir bedelle Kanadalı Canwest şirketine satılması, gözleri radyolara çevirdi. Biz de gündemde diğer radyoların satışı varken, lisanslı bir radyo almanın maliyetini çıkardık.

TMSF, Süper FM’i 33.1 milyon dolara Kanadalı medya devi CanWest’in Mehmet Kutman’la ortak olduğu CGS’ye sattı. Bunun üzerine herkes “Bir radyo kanalı bu kadar eder mi” diye sormaya başladı.
Hatta Devlet Bakanı Beşir Atalay, Sabah gazetesinden Balçiçek Pamir’e verdiği röportajda, “Madem radyolar bu kadar değerlendi, biraz daha yüksek bant ücreti alalım. Biraz daha fazla gelir elde edelim” dedi…
Bunun üzerine biz de Süper FM’in gerçek değeri nedir diye araştırdık ve gördük ki aslında çok da yüksek fiyata satılmamış. Çünkü bir radyo kurmak, daha doğrusu Süper FM gibi bir marka yapmak o kadar da kolay değil.
Bir radyo kurabilmek için önce RTÜK’e (Radyo Televizyon Üst Kurulu) başvurmak gerekiyor. RTÜK’e başvurular bireysel olarak yapılamıyor. Ticaret sicil gazetesinde kayıtlı bir anonim şirketiniz olması gerekiyor. Bir anonim şirket kurmanın sermaye bedeli ise 50 bin YTL’den başlıyor.

Yeni lisans verilmiyor
RTÜK’e lisans için ücret ödemek gerekiyor. Ulusal bir radyonun lisans avans ücreti 24 bin YTL. Yerel radyonunsa 80 YTL.
Ancak radyo kurmak için lisans almak hiç de kolay değil. Çünkü RTÜK artık lisans vermiyor. 1995’te bütün lisans ve frekans dağıtım işlemleri durduruldu. Yani ancak o dönemde lisans alan ya da başvuruda bulunan bir radyonun frekans hakkını satın alarak yayın yapılabiliyor.
Bir radyoya lisansı beş yıllığına veriliyor. Lisans hakkının devam edebilmesi için beş yılda bir lisans yenileniyor. Her yıl için de 27 bin YTL lisans ücreti alınıyor…
Lisans başvurusunda bulunmuş ancak henüz alamamış radyoların yayınlarıyla ilgili RTÜK’ün herhangi bir söz hakkı yok. Bu radyolar yıllık lisan parası ödemek zorunda kalmıyor. Yalnızca reklam geliri beyanında bulunuyorlar. Onlar da tıpkı lisanslı radyolar gibi rahatlıkla ulusal ya da yerel yayın yapabiliyorlar…

Hava parası 300 bin euro
Radyo Yayıncıları Derneği Başkanı Yusuf Kulaksız, yeni frekans verilmediği için bir radyodan frekans alma bedelinin 300 bin dolardan başladığını söylüyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa gibi büyük illerde satın alınacak frekans bile kalmadığını hatırlatan Kulaksız, “Zamanında herhangi bir düzenleme olmadığı için radyolar frekansları kapatmış. Şimdi gerçekten yayıncılık yapmak isteyenler bunları satın a l m a k i ç i n r e smen hava parası ödemek zorund a k a l ı y o r ” d iyor.
Bu arada Süper FM’in, Türkiye’nin ilk özel radyosu olarak, hem uydu hem de kablo üzerinden ulusal yayın yapma lisansı olduğunu hatırlatalım. Yani 30 ilde yayın yapma hakkı var.
Radyo yayını yapabilmek için tek başına frekans sahibi olmak yetmiyor. Yayını ulaştırabilmek için uyduda yere de ihtiyaç var. Türkiye’deki radyolar daha çok televizyon kanallarıyla anlaşıp onların uydu yayınlarını kiralıyor. Bunun bedeli de istenilen frekans aralığına göre aylık 5 ila 10 bin dolar arasında değişiyor.

Cihazlar TT onaylı olmalı
Radyo kurabilmek için RTÜK’ e stüdyo cihazlarının olduğuna dir belgeleri de sunmak gerekiyor. Radyo için standart RS1, RS2 ve RS3 formatında cihazların olduğu belgelenmeli.
Yusuf Kulaksız, bu cihazların Türk Telekom’dan (TT) onaylı olması gerektiğini söylüyor. Çünkü onaysız bazı stüdyo cihazlarının yaydığı frekanslar, askeri haberleşmeye ve uçaklara zarar verebiliyormuş.
Kulaksız, “Yalnızca İstanbul’ dan yayın yapacak bir radyonun stüdyo kurma maliyeti 300 500 bin euro arasını bulur . Yayın yapmak istenen her il için de en az 5 bin dola r gözden çıkarılmalı” diyor.
Şimdiye kadar yazdıklarımız bir radyonun giderleriydi. Peki bu kadar gidere karşı Türkiye’de 36 ulusal, 103 bölgesel, 951 de yerel radyo var. bir radyonun geliri ne kadardır? Reklamcılar Derneği verilerine göre, Türkiye’de radyoların reklam pastasındaki payı yüzde 3.3. Yani 2005’in ilk altı ayında radyolar, 32 milyon dolarlık reklam geliri elde etmiş.

1 milyon dolarlık aylık ciro
RİAK (Radyo İzleme Araştırma Kurulu) adına HTP tarafından yapılan araştırmalar, Türkiye’de radyo dinleme oranının oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. 23 ilde, 12 yaş üzerindeki 19 bin 567 kişiyle sürekli yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de radyo dinleme oranı yüzde 60 dolayında. Bu oran, Avrupa ülkeleri genel erişimleri ile karşılaştırıldığında ortalamanın üzerinde ve radyo dinleme alışkanlığı gelişmiş ülkeler eşdeğerinde.
Aynı araştırmaya göre, kişi başına radyo dinleme süresi de günde bir buçuk saatten fazla. Bu da uluslararası ortalamanın oldukça üzerinde bir değer.
HTP Medya Araştırma Uzmanı Haluk Ağabeyoğlu, bu verilerden yola çıkarak, şu günlerde gerçekleşen radyo satış fiyatlarının yüksek olmadığı kanaatinde, “Aksine, mecranın önemi ve değerinin anlaşılması sürecine bağlı olarak satış fiyatlarının daha yüksek olması beklenmelidir ” diyor . Süper FM’in pahalıya gitmediği fikrine Yusuf Kulaksız da katılıyor. Kulaksız’ın yorumu şöyle: “Süper FM Türkiye’nin en çok bilinen, ilk özel radyosu. Reklam pastasından en büyük payı, en çok dinlenen ilk 20 radyo alıyor. Bazı radyoların aylık cirosu 1 milyon dolara ulaşabiliyor. Süper FM’in aylık reklam geliri de en az 500 bin dolardır.”

En çok dinlenen ikinci radyo
Türkiye’de 36 ulusal, 103 bölgesel, 951 de yerel radyo var. RİAK’ın yaptığı radyo dinleme araştırmasına göre, ulusal yayın yapan Süper FM Türkiye’nin en çok dinlenen ikinci radyosu. Türkiye’nin en çok dinlenen radyosuysa Süp e r F M’ i n k a r d e ş k u r u l u ş u : Y i n e TMSF’nin el koyduğu bir Uzan Grubu radyosu olan Kral FM.
(Dergimiz erken baskıya girdiği için Kral FM’in geçen cuma günü yapılan ihalesine ilişkin bilgi veremiyoruz.)

Köşk içinde kelepir radyo
TEKSTİLCİ Veysi Balin, radyosu Veys FM’i köşkü ve 1 dönümlük arazisiyle birlikte 4 milyon dolara satıyor. Radyo istasyonu, İstanbul Üsküdar’da oldukça değerli bir arazi üzerinde yer alıyor.

VEYS FM’in içinde bulunduğu üç katlı köşkün kullanım alanı 500 metrekare. Köşkün üzerinde bulunduğu arazi ise bin 78 metrekare. Veysi Balin, radyonun 102 metrelik verici kulesinin İstanbul’un en uzunu olduğunu da vurguluyor…

BALİNS ve Veys FM, Türkiye’nin ilk özel radyolarından. Yayın lisanslarını bundan 12 yıl önce aldılar. Veys FM, bölgesel bir radyo kanalı. Marmara Bölgesi’ne yönelik Türk sanat müziği ağırlıklı yayın yapıyor. İTÜ’nün yaptığı araştırmalara göre, sık sık bölgesinde en çok dinlenen üç radyodan biri seçiliyor.

PEKİ Veysi Balin radyosunu neden satmak istiyor? Tabii ki en önemli etken, RTÜK’ün yeni lisans hakkı vermemesi. Bir de Süper FM’in 30 milyon doların üzerinde rekor bir fiyata satılması… İşte Balin, bu uygun ortamı değerlendirerek, elindeki radyolardan birini çıkarmayı amaçlıyor.

BULUNDUĞU arsa ve köşkün değeri, içindeki cihazlar vs düşünüldüğünde, 4 milyon doların bir radyo kanalı için uygun bir fiyat olduğu belirtiliyor.